FA KUP: Putovanje kroz istoriju

Finale FA kupa u navijačkim kalendarima, predstavlja jedan od najznačajnijih sportskih praznika tokom sezone. Takmičenje je oličenje bogate istorije i tradicije engleskog fudbala, a niželigaški klubovi, kroz kvalifikacione runde, dobijaju mogućnost da se takmiče sa najboljima.

Predlog za formiranje danas najstarijeg i najmasovnijeg fudbalskog takmičenja, dao je tadašnji sekretar saveza Čarls Alkok koji je smatrao da svi klubovi pod okriljem federacije, treba da dobiju poziv da učestvuju u jedinstvenom kup takmičenju. Prvi turnir FA kupa odigran je u novembru 1871. godine, a nakon trinaest odigranih mečeva Vonderersi su krunisani za osvajača.

Uspostavljanje modernog FA kupa počelo je sezonom 1888/89 kada su uvedene kvalifikacione runde. Finalni mečevi na Vembli stadionu igraju se od 1923. godine, a zbog perioda tokom kojih nije igrano usled ratnih dešavanja, takmičenje je stogodišnjicu proslavilo tek u sezoni 1980/81. Izgradnja novog Vemblija uslovila je da se u periodu 2001 – 2006 godine, finalne utakmice po prvi put igraju van Engleske, a domaćin je bio Milenijum stadion u Kardifu.

Kardif siti je jedini klub van granica Engleske, koji je osvojio FA kup 1927. godine, a samo je Totenhem 1901. godine tada trećeligaš, ekipa koja je trijumfovala u prestižnom takmičenju, da pritom nije bila član prve ili druge lige. Najviše gledalaca pratilo je finale na Vembliju 1923. godine u kom je Bolton savladao Vest Hem pred više od 126 000 fudbalskih fanova.  Rekordan broj timova 763, uzelo je učešće u sezoni 2011/12 jer pravo na takmičenje imaju ekipe iz 9 ligaških nivoa, dok deseta kategorija svoju šansu iščekuje kao rezerva u slučaju eventualnih odustajanja.

PROČITAJTE JOŠ: Najbolji pojedinci Premijer lige u sezoni 2023/24

Najuspješniji timovi

Trenutno neprikosnoveni tim, na vrhu liste sa najvše trofeja namjenjenih osvajaču FA kupa je Arsenal sa 14 osvojenih pehara. Legendarnom menadžeru Herbertu Čepmenu trebalo je 5 godina da u vitrine kluba donese prvi važan trofej 1930. godine. Arsen Venger je šest decenija kasnije potvrdio dominaciju i predvodio ekipu do rekorda. Mančester Junajted je na drugom mjestu sa 12 trofeja i u današnjoj finalnoj utakmici ima priliku da se primakne Tobdžijama na samo jedan pehar zaostatka.

Treće mjesto dijele Liverpul, Čelsi i Totenhem sa po 8 trofeja FA kupa. Zanimljivo da je Totenhem u trenutku osvajanja osmog pehara 1991. godine bio najtrofejniji tim, ali od tada Sparsi nijednom nisu podizali slavni trofej. Arsenal i Mančester Junajted su klubovi sa najviše odigranih finala do sada dvadeset jedno, s tim što će Crveni đavoli danas oboriti rekord i osamostaliti se na vrhu liste finalista.

Prvi golgeter takmičenja

Henri Kuršam najefikasniji je strijelac FA kupa sa 49 pogodaka u svega 44 nastupa za Nots Kaunti. Najbliži da obori ovaj rekord koji datira još iz 1891. godine bio je Ijan Raš vedeta Liverpula sa 42 pogotka, takmičeći se još za Lids i Njukasl. Treće mjesto ravnopravno su podjelili Frenk Lampard, Alan Širer i Džon Barns sa po 27 golova.

Vilijam Dovden napadač Vimbldona u sezoni 1929/30 postigao je 19 golova što je rekord za jednog igrača u takmičarskoj sezoni. Čelsijev prvotimac Piter Osgud 1970. godine postao je poslednji fudbaler koji je pogotkom u finalu, dao gol u svakoj rundi takmičenja, a kroz istoriju ih je bilo čak devetorica.

Najbolji treneri i igrači

Arsen Venger tvorac Arsenalove generacije nepobjedivih iz sezone 2003/04 najtrofejniji je trener sa osvojenih 7 pehara FA kupa. Jedan trofej manje osvojio je škotski stručnja Džordž Ramzi sa Aston Vilom. Njegov sunarodnik Ser Aleks Ferguson treći je na vječnoj listi sa 5 osvojenih trofeja. Engleski treneri osvojili su FA kup 76 puta, škotski 32, a francuski 8 pehara.

Član kuće slavnih Premijer lige, vjerovatno najbolji lijevi bek u istoriji engleske reprezentacije Ešli Kol najtrofejniji je fudbaler sa 7 osvojenih trofeja FA kupa. Najbliži pratioci su danas takođe penzioneri, njegovi saigrači iz vremena dok je nastupao za Čelsi odnosno Arsenal, Piter Čeh, Džon Teri i Patrik Vijera sa po 5 pehara namjenjenih osvajaču FA kupa.

Registrujte se uz promo kod SPORT, preuzmite bonus i kladite se na najbolju sportsku ponudu klikom OVDJE.